ورود / ثبت نام
Menu
نگهداری مواد غذایی مختلف از مواد غذایی دریایی گرفته تا گوشت و میوه جات و … همگی شامل مراحل مختلفی برای حفظ کیفیت غذا در سطح مطلوب می شوند تا بتوان به حداکثر فواید و ارزش غذایی دست یافت. انواع فساد مواد غذایی می توانند در اثر طیف وسیعی از واکنش های شیمیایی و بیو شیمیایی ایجاد شوند. برای جلوگیری از تخریب شیمیایی و میکروبی غذاها، روش های مرسوم و ابتدایی نگهداری مانند خشک کردن مواد غذایی، حرارت دادن مواد غذایی، منجمد کردن مواد غذایی و … ترویج شده است. در این مقاله همچنین انواع فساد مواد غذایی و علت آنها، علائم خراب شدن مواد غذایی و راه های تشخیص مواد غذایی فاسد مورد بحث قرار گرفته است.
بهداشت مواد غذایی در کل رعایت اصولی است که در تولید، نگهداری، عرضه و فروش مواد غذایی حائز اهمیت اند. این اقدامات در جهت سالم ماندن مواد غذایی و حفظ کیفیت آنها برای مصرف کننده صورت می گیرند. عوامل فساد مواد غذایی در همه جای محیط زیست وجود دارند و زمانی که غذاها در معرض شرایط نامناسب قرار می گیرند همیشه خطر فاسد شدن در کمین است. فساد میکروبی ناشی از باکتری ها، کپک ها و مخمرها می باشد. از این رو رعایت بهداشت مواد غذایی امری جدی به حساب می آید. در جهت اهمیت به بهداشت مواد غذایی، اقدامات پیشگیرانه ای وجود دارند که در ادامه مقاله در بخش “راه های جلوگیری از فاسد شدن مواد غذایی” به آنها پرداختیم.
عوامل فساد مواد غذایی با تغییر کیفیت، آنها را برای مصرف نامناسب می کنند. نور، اکسیژن، گرما، رطوبت، دما و باکتری های فاسد کننده همگی می توانند از عوامل فساد مواد غذایی محسوب شوند و بر ایمنی و کیفیت غذاها تأثیر بگذارند. غذاها وقتی در معرض این عوامل قرار گیرند، به تدریج خراب می شوند.
انواع فساد مواد غذایی در چهار نوع اصلی تقسیم می شوند: شیمیایی، میکروبی، فیزیکی و آلرژی زا. همه مواد غذایی در معرض خطر آلودگی این چهار نوع هستند. به همین دلیل است که اطمینان از بهداشت مواد غذایی در جهت حفظ ایمنی مصرف کننده لازم و ضروری است.
حال با اطلاع از انواع فساد مواد غذایی بیایید نگاهی به نشانه های یک ماده غذایی فاسد یا خراب بیندازیم. علائم خراب شدن مواد غذایی ممکن است شامل ظاهر متفاوت غذا در شکل تازه آن باشد؛ مانند تغییر بافت، بوی نا مطبوع یا طعم نامطلوب. سایر علائم خراب شدن مواد غذایی عبارتند از: افزایش حباب های هوا، کف، رنگ های غیر طبیعی و رشد کپک پنبه ای (سفید، آبی، سیاه، سبز) در بالا یا زیر آن. برای مثال لزج شدن یکی از علائم خراب شدن مواد غذایی در گروه سبزیجات شناخته می شود.
تشخیص مواد غذایی فاسد از سالم خیلی اهمیت دارد. دلیل آن هم این است که دچار مسمومیت غذایی نشوید. نگران نباشید! همانطور که در بخش علائم خراب شدن مواد غذایی گفتیم، ماده غذایی فاسد تغییر رنگ و بو می دهد. پس با توجه به این موارد تشخیص اینکه یک ماده غذایی سالم است یا فاسد کار چندان سختی نیست. اگر می خواهید نحوه تشخیص مواد غذایی فاسد را یاد بگیرید در ادامه همراه ما باشید.
یکی از راه های تشخیص مواد غذایی فاسد از طریق مشاهده است. حس بینایی به شما کمک می کند تا ماده غذایی دچار تغییر رنگ و بافت را دور بیندازید. از طریق حس بویایی نیز می توانید تشخیص دهید غذا سالم است یا خیر. راه دیگری برای تشخیص مواد غذایی فاسد وجود دارد که آن چیزی نیست جز کمک گرفتن از حس چشایی! در صورتی که از طریق دو حس بینایی و بویایی به نتیجه ای نرسیدید، مقداری از غذا را مزه مزه کنید تا متوجه تغییر مزه و طعم آن شوید.
از موثر‌ترین راه های جلوگیری از فاسد شدن مواد غذایی نگهداری صحیح آن ها است. هنگامی که بدانید چگونه باید از هر ماده غذایی نگهداری کنید در واقع با کاهش عوامل فساد مواد غذایی به سلامت آنها کمک خواهید کرد.
نگهداری طولانی مدت غذا با استفاده از انواع روش های قدیمی و مدرن امکان پذیر است. در حالی که هیچ غذایی را نمی توان به طور نامحدود نگهداری کرد، این رویکرد‌ها اجازه می دهند تا غذاها مدت طولانی تری پس از تولید نگهداری شوند. راه های جلوگیری از فاسد شدن مواد غذایی شامل استفاده از مواد شیمیایی، دود دادن به مواد غذایی، استفاده از تخمیر، کنسرو کردن و … می شوند. در ادامه ما قصد داریم به سه مورد از آنها اشاره کنیم.
اهمیت منجمد کردن مواد غذایی در سرمای فریزر این است که میکروب ها و باکتری ها در سرما نمی توانند رشد کنند. از این روش به عنوان بهترین راه در جهت ماندگاری مواد غذایی یاد می شود. نکته قابل توجه در منجمد کردن مواد غذایی این است که همه مواد را نمی توان فریز کرد. برخی مواد در سرمای زیاد کیفیت خود را از نظر طعم و مزه از دست خواهند داد.
خشک کردن مواد غذایی یکی دیگر از راه های جلوگیری از فاسد شدن مواد غذایی، در جهت نگهداری این مواد محسوب می شود طی این فرآیند غذا خشک می‌شود.
خشک کردن مواد غذایی فرآیندی شامل حذف آب یا حلال دیگر است. این کار به دو شیوه طبیعی و تحت فشار صورت می گیرد. در حقیقت با حذف آب از رشد باکتری ها، مخمرها و کپک ها جلوگیری می شود. یک مزیت دیگری که این روش دارد این است که با خشک کردن، ماده غذایی کم حجم تر می شود و جای کمتری را اشغال می کند.
به نظر می رسد علاوه بر منجمد کردن مواد غذایی و خشک کردن، حرارت دادن مواد غذایی هم راه خوبی باشد. با حرارت دادن مواد غذایی می توانید مدت زمان نگهداری ماده غذایی خود را طولانی تر کنید.
پاستوریزه کردن و استریلیزه کردن دو زیر شاخه برای حرارت دادن به ماده غذایی محسوب می شوند. در پاستوریزه کردن ماده غذایی در حرارت زیر ۱۰۰ درجه قرار می گیرد و این کار باعث می شود تا تعدادی از میکروب های آن از بین برود و ماندگاری آن افزایش پیدا کند. آن تعداد میکروبی که در اثر حرارت از بین نمی روند برای سلامتی مضر نیستند. از این رو بعد از پاستوریزه کردن باز هم باید در یخچال نگهداری شوند و مدت مصرف آنها به نسبت استریلزاسیون کوتاه تر است. در استریلزاسیون ماده غذایی در دمای بالای ۱۰۰ درجه قرار می گیرد و تمام میکروب هایش از بین می روند. از این رو مدت ماندگاری اش بیشتر است.
منبع: تیم تحریریه زن شاد
